الف) توانمند سازی معلمان در زمینه ی طراحی آموزشی:

برگزاری حداقل یک کارگاه یا نشست تخصصی 4 ساعته توسط گروه مطالعات اجتماعی در زمینه ی طراحی آموزشی با رویکرد درس پژوهی در چارچوب برنامه درسی ملی و گزارش آن به همراه  مستندات در طول سال تحصیلی به گروه مطالعات اجتماعی استان ارسال گردد( ضرورت دارد به همکارانی که در کارگاه فوق شرکت می کنند، گواهی شرکت در کارگاه و در صورت امکان گواهی ضمن خدمت در نظر گرفته شود).

ب) برگزاری جشنواره الگوی تدریس برتر با تاکید بر رویکرد درس پژوهی:

با توجه به تغییر رویکرد در نحوه ی برگزاری جشنواره الگوی تدریس برتر ضمن آموزش روش درس پژوهی به معلمان در درس مطالعات اجتماعی پایه هفتم در سطح مناطق و شهرستان ها برگزار گردد و نفر برتر شهرستان به همراه مشخصات کامل تا حداکثر 15/12/ 1393 به گروه آموزشی مطالعات اجتماعی استان معرفی گردد.

شیوه نامه درس پژوهی و چگونگی تدوین گزارش کتبی در درس پژوهی و فرم های ارزیابی فرآیند تدریس به پیوست ارسال شده است.

 

شیوه نامه درس پژوهی

معلمان علاقمند به شرکت در جشنواره می توانند در قالب یک تیم سه نفره شامل(طراح آموزشی، طراح تجهیزات و رسانه ها و مجری تدریس و ...) به تولید طرح درس و اجرای عملی تدریس بپردازند.

-        هیچ گونه محدودیتی در انتخاب اعضای تیم به لحاظ اشتغال در یک آموزشگاه یا در یک پایه نمی باشد.

-        تدریس در کلاس درس با حضور اعضای تیم و دانش آموزان صورت می پذیرد، که دانش آموزان در نقش فراگیر و اعضای تیم در نقش مجری تدریس و ناظرین بر اجرا خواهند بود.

-        در پایان تدریس ضمن تکمیل یک نمونه فرم پیوست الف جهت ثبت گزارش از اجرای تدریس توسط مجری، ناظرین طی نشست 15 دقیقه ای به جمع بندی گزارشات خود پرداخته و ضمن تکمیل فرم پیوست(ب) گزارشی از فرآیند تدریس به داوران ارائه خواهند داد. لازم به ذکر است، تکمیل فرم های الف و ب و تحویل فرم ب به داوران ضروری است و در فرم امتیاز بندی بند خاص لحاظ گردیده است.

-        مناطق در برگزاری کارگاه های آموزش طرح درس نویسی و درس پژوهی برنامه ریزی های لازم را بنماید.

-        اطلاع رسانی دقیق و به موقع بر طبق شیوه نامه ارسالی توسط کارشناسان محترم صورت پذیرد.

-        مستند کردن اثر از طریق فیلمبرداری

-        گروه درس پژوهی باید جریان تدریس و اقدامات راجع به نقد و گفتگوی گروه خود را به تصویر کشیده و در قالب  DVD در اختیار ارزیابان منطقه قرار دهد.

-        توجه به رعایت اصول اخلاقی و مذهبی از جمله پوشش مناسب و ...

-        ضبط اجرای تدریس همکاران بر روی فیلم DVD صورت پذیرد.

-        دوربین در زمان فیلمبرداری ثابت ولی در صورت ضبط مواردی که نیاز به حرکت دوربین می باشد(فعالیت گروهی و ...) با هماهنگی قبلی دبیر و فیلمبردار مشروط بر این که حرکت آن موجب مزاحمت و حواس پرتی دانش آموزان نگردد، امکان پذیر می باشد.

-        عدم استفاده از میکس، افکت، تیتراژ و هر موردی که فیلم را غیر واقعی نمایش می دهد.

-        مدت زمان تدریس 30 دقیقه می باشد.

-        از صحنه های مهم تدریس و تعاملات دانش آموزی و معلم به نحو مطلوب فیلمبرداری آموزشی صورت پذیرد.

-        اعضای کمیته اجرایی در مناطق و شهرستان ها به شرح ذیل می باشد.

-        اعضای کمیته اجرایی در مناطق و شهرستان ها به شرح ذیل می باشد:

رئیس اداره – معاون پشتیبانی – معاون آموزش متوسطه – کارشناس مسئول آموزش متوسطه اول – کارشناس تکنولوژی و گروه های آموزشی

-        هیئت داوران جشنواره به صلاحدید منطقه/ شهرستان از بین همکارانی که در جشنواره شرکت نمی کنند و اعضای گروه آموزشی انتخاب گردد.

-        از اعضای تیم های برگزیده هر منطقه/ ناحیه (رتبه بندی) به نحو مطلوب تقدیر به عمل آید.

-        دبیران گرامی گزارش کتبی درس پژوهی را در محیط WORD  طراحی و همراه با DVD  فیلم فرآیند تدریس و فرم جمع بندی «ب» برای شرکت کنند در جشنواره درس پژوهی ارائه نمایند.

-        نام و نام خانوادگی گروه درس پژوهی، پایه، دوره تحصیلی، شماره تلفن، عنوان درس پژوهی و نام منطقه / شهرستان در روی گزارش کتبی و DVD فیلم فرآیند تدریس الزاما ثبت گردد.

-        ارسال آثار برتر منطقه / شهرستان(رتبه اول) به اداره کل استان تا تاریخ 15/12/1393

 

«چگونگی تدوین گزارش کتبی در درس پژوهی»

-        صفحه عنوان

-        صفحه بسم ا...

-        صفحه تقدیم

-        صفحه تقدیر

-        چکیده

-        فهرست مطالب

فصل اول:

-        مقدمه

-        تعریف و تبیین مساله و توصیف چالش های موجود و تعیین وضعیت مطلوب(مشکل موجود)

-        تعیین اهداف(اهداف کلی- جزئی- رفتاری و ...)

-        تعیین سوالات درس پژوهی(تبدیل اهداف به سوالات پژوهشی)

فصل دوم:

-        توصیف ویژگی های طرح درس

-        نحوه اجرا

-        چالش های فرا روی گروه و راهکارهای گروه برای مقابله با آن ها

-        زمانبندی نحوه اجرا، تعیین زمان اختصاصی به مراحل تدریس

-        نحوه تقسیم کار، تعیین وظایف محوله به افراد گروه

-        روش تعیین اثر بخشی نتایج، اجرای درس پژوهی

-        ابزار و امکانات مورد نیاز گروه

-        ارزشیابی اجرای طرح درس اول، نتایج حاصل از تدریس

فصل سوم:

-        توصیف و ارزیابی طرح درس اول

-        داده های پژوهش حاصل از تجربیات طرح درس اول

-        نظر نهایی گروه درباره نحوه اجرا

-        پاسخ به سوالات پژوهش

-        اجرای طرح درس دوم در صورت داشتن نواقص در اجرای اول

فصل چهارم:

-        توصیف ویژگی های طرح درس دوم

-        داده های پژوهش(حاصل از تحلیل طرح درس دوم)

-        نظر نهایی گروه درباره نحوه اجرا

-        پاسخ به سوالات پژوهش

فصل پنجم:

-        ارزشیابی طرح درس دوم

-        داده های پژوهش(حاصل از طرح اول و دوم)

-        نظر نهایی گروه درباره نحوه اجرا

-        پاسخ به سوالات پژوهش

-        جمع بندی نهایی گروه

-        بیان محدودیت ها

-        پیشنهادات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«چگونگی انجام عملی فرایند درس پژوهی»

1-    تبیین مساله

-        دانش آموزان در درک کدام مباحث و دروس مشکل دارند؟

-        یافتن روشی برای انتقال یک مفهوم جدید در کلاس درس

-        یک سوال جزیی

الزامات تبیین مساله

-        بهره گیری از یافته های پژوهشی

-        توجه به ویژگی ها و شرایط خاص مساله

2-   طراحی(برنامه ریزی درس پژوهی)

اهداف

-        ضرورت و اهمیت پرداختن به موضوع(از طریق درس پژوهی)

-        کاربردهای عملی و نظری

-        تهیه و تدوین الگوی طرح درس(مبتنی بر روش های فعال تدریس)

-        تعیین اعضای گروه وظایف و مسئولیت ها و نقش هر یک

-        امکانات مورد نیاز برای مجری درس، زمان انجام، فیلمبردار، تعیین دبیر تیم و ...

-        تهیه طرح درس توسط گروه

3-  اجرا(آموزش درس بر اساس برنامه و طرح درس تنظیم شده انجام گردد)

-        تعیین تاریخ تدریس، نشستن معلمان هنگام تدریس در عقب کلاس

-        انجام فیلمبرداری توسط یک نفر

-        یک نفر تدریس معلم را بر اساس طرح درس تعیین شده نظارت می کند.

-        یک نفر واکنش ها، عملکرد دانش آموزان را زیر نظر دارد و ضمن تهیه گزارش میزان علاقه و فعالیت های آنان را زیر نظر دارد.

ارزشیابی تدریس و بازتاب تاثیر آن در برنامه ریزی مجدد درس

-        اظهار نظر معلم مجری طرح درس در مورد تدریس خود، بیان نظر خود درباره ی چگونگی اجرای درس و مسائل عمده آن

-        معلمان عضو گروه با دیدی انتقادی درباره ی قسمت هایی از درس که از نظر آنان مشکل داشته حرف می زنند.

-        تمرکز بر درس است نه معلمی که آنرا آموزش داده

-        درس محصول گروه است و همه اعضا در مورد نتیجه برنامه خود احساس مسئولیت می کنند و در واقع از خود انتقاد می کنند.

-        دبیر تیم تمام نقطه نظرات را یاداشت می کند.

4-   باز اندیشی(تجدید نظر در تدریس)

-        معلمان گروه درس پژوهی با توجه به مشاهدات و بازخوردها در درس تجدید نظر می کنند(مواد آموزشی، فعالیت ها، سوال ها و ...)

-        یک سوال اساسی چگونه می توان برنامه را بهتر اجرا کرد؟

-        با توجه به مشاهدات و یادداشت های معلمان، واکنش های دانش آموزان و نظرات معلم مجری، در طرح درس تجدید نظر می شود.

-        ممکن است(روش تدریس، فعالیت، سوال ها، مسائل مطرح شده، مواد و رسانه انتخاب شده یا همه اجزای درس) تغییر کند تا در دور بعد تدریس نتایج بهتری عاید شود.

5-   یادگیری(آموزش درس تجدید نظر شده)

-        درس تجدید نظر شده یک بار دیگر با رفع نواقص و بر اساس اصلاحات انجام شده تدریس می گردد.

-        تدریس نهایی

این تدریس ممکن است توسط همان و در همان کلاس یل توسط یکی دیگر از اعضای گروه و در همان کلاس یا در مکانی دیگر تدریس شود.

-        در این مرحله اعضای شورای معلمان در تدریس حضور دارند(ممکن است تعداد معلمان و اعضای گروه بیشتر از دانش آموزان باشد).

ارزشیابی و باز اندیشی

-        سوال این مرحله از درس پژوهی که در جلسه مطرح می شود. چه چیزی از درس پژوهی و اجرای آن آموخته شد؟

-        یادگیری و فهم دانش آموزان و مساله ای که به خاطر آن پژوهش انجام شد در این مرحله بررسی می شود و تیم از خود می پرسند تا چه اندازه خوب عمل کردیم. به طور کلی میزان تحقق اهداف بیان می شود.

سهیم شدن در نتایج و دستاوردها

-        نوشتن گزارش پایانی(تشریح فرایند درس پژوهی و یافته ها همراه با مستندات، گزارش ها، فیلم ها، عکس ها، صورت جلسات، نقطه نظرات معلمان و دانش آموزان و اولیا)

-        بازدیدهای افراد متخصص و مسئولین.

-        بازدیدهای معلمان از مدارس یکدیگر

تبادل تجربیات در بين اعضا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

به نام خدا

فرم معرفی نامه آموزشگاه

به اداره آموزش و پرورش ناحیه / منطقه....................                                        تاریخ:

از آموزشگاه:                                                                                                  شماره:

موضوع: اعلام آمادگی گروه درس پژوهی

احتراما در اجرای شیوه نامه جشنواره درس پژوهی در سال تحصیلی 94-93 در ذیل اسامی و مشخصات اعضای گروه درس پژوهی این آموزشگاه، به منظور اعلام و شرکت در جشنواره مذکور معرفی می گردند.

 

مشخصات درس:

 

مهر و امضای مدیر آموزشگاه

 

 

 

 

 

فرم الف: گزارش منظم ناظر بر کاربست الگوها و روش های فعال تدریس حین اجرا(طراح سناریو)

نام و نام خانوادگی ناظر

 

فرم الف: گزارش منظم ناظر بر تاثیر رسانه ها و تجهیزات کمک آموزشی طراحی شده حین اجرا

نام و نام خانوادگی ناظر

 

 

 

فرم الف: گزارش منظم ناظر بر روند تدریس حین اجرا(مجری)

نام و نام خانوادگی ناظر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 فرم(ب): جمع بندی معلمین ناظر

تاریخ و مهر و امضای آموزشگاه مجری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ج- برگزاری همایش غنی سازی برنامه ی درسی بر اساس رویکرد هویت ملی در درس مطالعات اجتماعی:

-        خواهشمند است همکارانی که در طول سال تحصیلی هر نوع فعالیت اعم از مقاله، پاورپوینت، فیلم آموزشی، اسلاید و ... را از طریق پست الکترونیکی(ایمیل) یا نامه به گروه های آموزشی اداره کل استان درس مطالعات اجتماعی ارسال نمایند، آثار ارسالی می بایست دارای مشخصات کامل (نام و نام خانوادگی، کد پرسنلی، محل خدمت، شماره ی تماس و نام آموزشگاه و ...) باشد.

-        تاکید می گردد در آموزش درس مطالعات اجتماعی از یک دبیر استفاده و از تفکیک کتاب خودداری گردد و به ارزشیابی مستمر( تحقیق و پژوهش، فعالیت های کلاسی، کار عملی، خودسنجی، ارزشیابی توسط والدین، آزمون های عملکردی و پرسش های شفافی و ...) در طول سال تحصیلی توجه گردد.

د- تحلیل محتوای برنامه های درسی در مرحله ی طراحی و اجرا:

انتظار می رود بر اساس نقد و بررسی و تحلیل محتوای طراحی شده توسط دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی با چارچوب طراحی شده توسط پایگاه کیفیت بخشی نتایج بررسی حداکثر تا 25 آذر به گروه مطالعات اجتماعی استان ارسال گردد. فرم تحلیل محتوا به پیوست در ذیل آورده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ه- نظارت و راهنمایی معلم(بازدید از کلاس های درس با رویکرد نظارت بالینی):

انتظار می رود جهت کمک به فرآیند به کارگیری رویکردهای جدید در فرآیند تدریس و در راستای افزایش حضور و بازدید از کلاس های درس توسط گروه های درسی و سایر معلمان و مدیران توانمند از کلاس های درس بازدید هدفمند به عمل آید، گزارش و مستندات مربوطه تا پایان اسفند ماه به گروه های آموزشی استان در درس مطالعات اجتماعی ارسال گردد.

نظارت و راهنمایی آموزش بالینی(مشاهده مستقیم رفتار معلمان در كلاس درس) نظارت و راهنمایی آموزشی بالینی مطالعه رفتار معلم در کلاس درس با روشی نظام مند و منظم و در جوی همراه با همکاری و احترام متقابل است، و مجموعه ای از فعالیت هایی است که برای اصلاح فرآیند تدریس و یادگیری طراحی شده است. نظارت و راهنمایی آموزشی بالینی هم یک مفهوم است و هم یک ساختار.

 گلد هامر و همکارانش(1993) نه ویژگی آن را به عنوان یک مفهوم بررسی و تحلیل کرده اند که عبارتند از :

1-     نظارت و راهنمایی بالینی فنی برای اصلاح فرآیند آموزشی است.

2-     نظارت و راهنمایی بالینی دخالت آگاهانه در فرآیند آموزش است.

3-     نظارت و راهنمایی هدف مدار است؛ به طوری که نیاز مدرسه را با نیازهای رشد شخصی افرادی که در مدرسه کار می کنند در هم می آمیزد.

4-     نظارت و راهنمایی بالینی بین معلمان و راهنمایان آموزشی همکاری حرفه ای قائل است.

5-     نظارت و راهنمایی بالینی مستلزم درجه بالایی از اعتماد متقابل است که در درک حمایت و متعهد به رشد و پیشرفت(معلمان) بازتاب می یابد.

6-      نظارت و راهنمایی بالینی اگر چه مستلزم روش شناسی قابل انعطافی است که به طور مداوم تغییر می کند، فرآیندی نظام مند یا منظم است.

7-     نظارت و راهنمایی بالینی شرایطی سالم برای پرکردن فاصله بین شرایط واقعی و شرایط ایده آل ایجاد می کند.

8-     نظارت و راهنمایی بالینی فرض می کند راهنمای آموزشی در مورد تحلیل فرآیند آموزش و یادگیری و همچنین تعامل انسانی مفید و سازنده اطلاعات بسیاری دارد.

9-     نظارت و راهنمایی بالینی مستلزم آموزش پیش از خدمت به ویژه در روش های مشاهده است و هم مستلزم بازتاب پیوسته ضمن خدمت در مورد شیوه اثر بخش.

تشکیل جلسه خدماتی:

 در این مرحله معلم و راهنمای آموزشی در جلسه ای درباره موارد ذیل تصمیماتی اتخاذ می کنند: - دلیل و هدف مشاهده– نقطه کانونی یا مرکز ثقل مشاهده – روش و نحوه مشاهده – زمان مشاهده – تعیین زمان تشکیل جلسه پس از مشاهده. موارد مذکور قبل از مشاهده کلاسی انجام می گیرد؛ بدین طریق هم برای راهنمای آموزشی و هم برای معلم کاملا روشن خواهد شد که هر کدام در مرحله مشاهده باید چه فعالیت هایی را انجام دهند.

مشاهده کلاس درس:

این مرحله، مرحله مشاهده کلاس درس به وسیله راهنمای آموزشی است. او می تواند از روش های مشاهده ای گوناگون و متنوعی استفاده کند از جمله ثبت و طبقه بندی فراوانی های رفتارهای مشاهده شده از معلم، ثبت نشانه های عملکردی معلم، استفاده از پرسشنامه های تهیه شده، شرح مفصل مشاهدات کلاسی، ضبط رویدادهای کلاسی در نوار ویدئویی می توان نام برد.

تحلیل و تفسیر مشاهدات کلاسی و تعیین( یا انتخاب) شیوه رفتار یا برخورد با معلم:

راهنمای آموزشی مشاهداتش را مورد بررسی و بازنگری قرار می دهد و اطلاعات جمع آوری شده را تجزیه و تحلیل می کند. شمارش تعداد فراوانی های رفتارهای مشاهده شده، تعیین الگوهای مکرر رفتاری، تفکیک رویدادهای مهم، یافتن رفتارها یا عملکردهای که باید مشاهده می شدند، ولی وجود نداشتند و بررسی رفتارهای که از لحاظ کلاسی و آموزشی حائز اهمیت نبودند، ولی به دفعات مشاهده شدند، از مواردی است که احتمالا راهنمای آموزشی در صدد دستیابی به راهنمای آموزشی، صرف نظر از ابزار پرسشنامه، و فرم باید بتواند اطلاعات متنوعی و وسیعی را که ثبت کرده است تفسیر و نتایج آن را استخراج کند و سپس بر اساس نتایج مشاهداتش در این مورد که چه روشی را در پیش گیرد تصمیم گیری نماید. یکی از عناصری که برنامه نظارت و راهنمایی آموزشی، آن بطور مستقیم سرو کار دارد معلم است. معلم بهترین فرد در فرآیند تدریس در کلاس درس است.

از این رو راهنمایان آموزشی، باید از ویژگی های شخصی و حرفه ای معلمان که قرار است با آنان کار کنند شناخت دقیقی داشته باشند این شناخت به آنان کمک می کند تا درک و بینش صحیح تری نسبت به معلمان تحت نظارت خود پیدا کنند و در فرآیند نظارت و راهنمایی بدانند، با چه کسی همکاری و او در چه سطحی از رشد و پیشرفت حرفه ای قرار دارد.

شناخت راهنمای آموزشی از معلم سازمانی و حرفه ای است او باید دانش و مهارت ها، نگرش ها، نیازهای انگیزشی، انتظارات معلم و انتظارت مدرسه و اثر بخشی معلم را مورد بررسی قرار می دهند بدین ترتیب می توان گفت اتخاذ روش های آزاد منشانه در امر نظارت و راهنمایی آموزشی یعنی روشی که بر اساس همکاری حرفه ای و مشارکت و همفکری گروهی برای رسیدن به هدف های آموزشی استوار است باعث می شود معلمان مسئولیت پذیرتر شوند به کارشان بیشتر علاقمند گردند بیشتر احساس رضایت کنند و سرانجام این که میزان کارایی و بازدهی شان افزایش یابد. افزایش بازدهی معلمان با اتخاذ شیوه های آزادمنشانه از اصول اساسی برنامه های نظارت و راهنمایی آموزشی است.

 

نمون برگ ارزیابی از طرح نظارت و راهنمایی بالینی

نام و نام خانوادگی دبیر:                                       رشته تدریس:                   موضوع درس مورد بازدید:

پایه تحصیلی:                                                   تعداد دانش آموزان:               تاریخ بازید:

نام مدرسه:                                                                        تلفن مدرسه:

                 

 

|

امتیاز مطلب : 3

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1